از قدیم الایام درکنار طب رایج دنیا علوم دیگری هم به رشد وتکامل خود ادامه داده اند که در چند دهه اخیر بیشتر به آنها توجه شده است. علم پزشکی در دهه های اخیر به حدی بر روی روشهای درمان فیزیکی متمرکز شده که گاهی به نظر می رسد که جنبه های روانی و غیر فیزیکی انسان بیمار به فراموشی سپرده می شوند . ناتوانی دانش آکادمیک پزشکی در بسیاری از جنبه ها باعث شده است که توجه به این گونه علوم رونق بیشتری پیداکند.
در روزگارگذشته نقش دوگانه روحانی وپزشک را یک نفر به نام « کاهن » ، « مرد مقدس » ویا « طبیب قبیله » و... انجام می شده است، اما باگذشت زمان جدا شدن پزشکی ومذهب در واقع تخصصي شدن هركدام ازاين مقولات، به هنگام درمان جسم، پزشكان ازبعدمعنوي بشرتقريباً غافل شدند.اقدامات صحيح بهداشتي ازوجودانسان ريشه مي گيرد.وجودي كه فردراازنظر جسمي، روحي ومعنوي كامل مي داند. لذابراي اعمال اقدام بهداشتي صحيح بايد به جنبه روحي ودرمان روح فردهم توجه بسيارداشت.
دراين فرصت قصد داريم به روشهاي موازي با درمانهاي معمول پزشكي درمواجهه با يكي ازبزرگترين تنشهاي انسان يعني بيماري خصوصاً بيماريهاي صعب العلاج اشاره كنيم. ازجمله روشهايي كه مي تواندبه موازات درمانهاي پزشكي معمول اثربخشي فراوان داشته باشد نيايش درماني است كه به معناي تقويت بعد روحي ومعنوي بشربه منظور دستيابي به مراتب بالاترمعنوي، روحاني وكسب عزت نفس وهدفدارشدن فعاليتهاي وي است.
دانشمندان علوم رفتاري چندسطح ازنيازهاي انساني راتعريف كرده اند. ازجمله نيازهايي كه درتقويت ياتحليل بعدرواني فرد دخيل است مي توان به مواردزيراشاره كرد:
نيازبه داشتن هدف درزندگي
نيازبه داشتن عشق وايثار
نيازبه ايثاروعفو
نيازبه اميدوخلاقيت
اين نيازهاي معنوي درسلامت و بيداري وجود دارند وتنها گاهي كمرنگ وياپررنگ تربه نظرمي رسند.
1- نيازبه داشتن هدف درزندگي:
بيشترافرادهنگام بروزمشكل به مرورزندگي خود مي پردازند وسعي دريافتن مفهومي براي زندگي خود مي كنند. بنابراين جستجوجهت يافتن معناوهدف درزندگي مي تواند نيروي بالقوه اي درفرد براي مبارزه با بيماري فراهم آورد.
2- نيازبه عشق وايثار:
اين مسئله خصوصاً درموردافرادي كه ازبيماريهاي مزمن رنج مي برندشايعتراست. فرآيند بدخيم بيماري باعث كاهش تماسهاي انساني پرمفهوم شده ودرنتيجه بيماراحساس دوري از خداوند خواهد كرد. اين انزوا وتنهايي نوعي حالت تفاوت باديگران ويااحساس انسان نبودن را به وجودمي آورد. آنهافكرمي كنندبراي هيچ كسي اهميتي ندارند. بنابراين نيازدارندكه به اطمينان مجددي درموردعشق وايثاردست پيدانموده ومجالي براي دريافت عشق بيابند.
3- نيازبه اميد وخلاقيت:
خلاقيت مربوط به آينده است. همه بيماران خصوصاً بيماران بدحال نيازبه اميد دارند. اميد برخي آرزوها را شامل مي شود:
اميد به بهبودي
اميد به خلاصي ازدرد
اميد به زندگي بعدي
اميد مي تواند براي انجام برخي ازكارها مانند نوشتن وشعرگفتن ويا يافتن راهي جهت جبران روابط گذشته باشد. گاهي مابه علت بي توجهي به نيازهاي روحي بيمارمان،ابهام درشناخت مفاهيم اعتقادي مانندقضاوقدرورحمت خداوند،ازاينكه پاسخ مناسبي براي سوالات اونداشته باشيم،مضطرب مي شويم واصلاً وارداين مباحث نمي شويم.
باانجام اقدامات ذيل مي توان به نيازهاي معنوي بيماران توجه كرد:
كمك به آنها درايجادوتداوم ارتباط معني دارباخداونددرهنگام رويارويي بامشكلات وتنشها.
حمايت ازآنهادربرقراري پيوندهاي مذهبي وپرستش خداوند.
كمك به آنهادربيان وياكشف احساسات مذهبي شان.
همه انسانها فطرتاً مومن هستند، حتي اگرادعايي برمذهبي بودن نداشته باشند. بنابراين نبايد تصوركردكه اگربيماري ادعاي لامذهب بودن دارد،نيازهاي معنوي ندارد.
مذهب واعتقادات معنوي برتمام جنبه هاي زندگي فرد ازقبيل عادات روزانه، رفتارهاي بازدارنده وتشويق كننده، مرجعي براي انديشيدن درمورد خود و جهان، پذيرش حيات، با معني و مفهوم انگاشتن زندگي، تقويت اعتقادات فرد براي ارزش گذاري خود، تشويق به واقع گرايي، آماده سازي فردبراي زندگي واميدواري موثراست.
بنابراين اگربا يك بيماردرمنزل و يا بيمارستان سرو كارداريد وازاو مراقبت مي كنيد، به خاطر داشته باشيد كه همواره حالات وروحيات معنوي اورا درتمام لحظات حمايت كنيد. حتي وي را تشويق به انجام فعاليتهاي مذهبي وديني مانند خواندن نماز، دعاكردن، صدقه دادن، نذري دادن، خلوت كردن با خداو... نماييد.
درتمام لحظات بيماري (حتي دراتاق عمل) سعي كنيداشيا و وسايلي راكه ازنظراومقدس ومذهبي هستندازوي جدانسازيد. اين وسايل شايد درحد يك گردن بند مذهبي، يك تكه پارچه سبزمتبرك، يك كتاب دعاي كوچك و... باشد.
سعي كنيددرتمام لحظات بيماري وي او را ازنظرعاطفي مورد توجه قراردهيد و به اوبفهمانيد كه چقدردوستش داريد و براي سلامتي اونگران هستيد.
توصيه شده كه حتي اگربيمارشما بيهوش است، بربالين وي با صداي بلند دعا بخوانيد و مرتباً دستها وصورت اورا لمس كنيد. مطمئن باشيد تأثيرصداي شما درحين خواندن دعا ولمس و اظهارمحبت شما به بيمارحتماً ازطرف وي احساس خواهدشد.
خواندن دعا ونمازنه تنها درحين بيماري بلكه به هنگام بروزشداند و مشكلات روزمره نيزتأثير فراواني درافزايش سطح روحيه شما در رويارويي مشكل دارد. برقراري پيوند مذهبي باخدا و ائمه به هنگام بروزمشكلات وتنشها باعث ايجاد دلگرمي واحساس داشتن پشتوانه هاي قوي مذهبي مي گردد ، فرد را به حل مشكل اميدوارمي كند و نسبت به نيروهاي ماوراء الطبيعه معتقدتر مي سازد.
تقويت احساسات مذهبي موجب تقويت احساس توكل به لطف واحسان بي پايان آفريننده هستي شده وبه فرداين حس راتلقين ميكند كه درجهان به اين بزرگي او تنها نيست وهم او كه او را آفريده از وي دستگيري و مراقبت خواهد كرد واوهيچ گاه فراموش نخواهد شد.
ارتباط نزديك با خدا وجهان معنويت به هنگام بروزمصائب وشدائد اين تفكرمثبت را درهرفرد پاك وباايماني القامي كند كه هيچ اتفاقي دراين جهان بي علت وحكمت نيست هرچقدر ما ازآن آگاه نباشيم وبه راستي ازپس هرسختي آساني است وتنها با توكل به ذات مقدسش آشوب درون انسان ازاصل گسيخته، آرام خواهد شد.
منابع
1- ايلخاني، مهناز، تسلي دهندگان، انتشارات گلبان، 1381
2- ايلخاني، مهناز، بررسي تأثيرروشهاي آرامسازي برروي درد بيماران سرطان بستري دربخشهاي سرطان بيمارستانهاي منتخب آموزشي تهران، پايان نامه،1370
3- شفر، مارتين، فشاررواني، ترجمه: بلورچي، پروين، انتشارات پاژنگ، 1367
4- گواين، شاكتي، تجسم اخلاق، ترجمه: خوشدل، گيتي، ناشرمترجم، چاپ دوم، 1371
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر